Concentric Health a Cyflymu: Y stori hyd yn hyn

Mae Ed St John a Dafydd Loughran – y ddau yn glinigwyr ac yn ddau o sylfaenwyr Concentric Health – wedi bod yn chwilio am ffyrdd i gefnogi sgyrsiau caniatâd gyda chleifion, cyn cael eu cefnogi gan grant o Innovate UK i ddatblygu Concentric – cymhwysiad newydd digidol ar gyfer rhoi caniatâd a gwneud penderfyniadau ar y cyd.  Ar ôl cael ei lansio yn gynharach eleni, mae’n cael ei ddefnyddio yn awr mewn nifer o ymddiriedolaethau a byrddau iechyd y GIG.

Pam yr angen am newid

Cenhadaeth y tîm yw trawsnewid sut yr ydym ni oll yn gwneud penderfyniadau er gwell ynglŷn â’n hiechyd, yn arbennig felly ar adegau o benderfyniadau allweddol ynghylch llawdriniaethau, gweithdrefnau a thriniaethau mewnwthiol.   Cyn ymgymryd ag unrhyw un o’r triniaethau hyn, mae caniatâd yn gorfod cael ei roi gan y claf.  Ar hyn o bryd, mae’n broses ar bapur sy’n dueddol o wneud camgymeriadau ac nid yw wedi cael ei chynllunio i gefnogi cleifion.

Canfu astudiaeth fod tua hanner y ffurflenni caniatâd papur yn dangos hepgoriad clinigol arwyddocaol o ran dogfennaeth. Mae'r rhai sydd naill ai o ran risgiau craidd a phwysig yn cael eu hanghofio i gael eu crybwyll neu eu dogfennu gan y clinigwr, neu o ran colli meysydd (er enghraifft manylion y claf) neu fod eu llawysgrifen yn annarllenadwy.

Yn 2019, aeth Concentric Health at y rhaglen Cyflymu, prosiect £24m a gyllidwyd gan Lywodraeth Cymru ac ERDF, er mwyn trafod y posibilrwydd o gydweithredu.  Roedd tîm Concentric yn cynnwys clinigwyr a datblygwyr, ond roedden nhw’n awyddus i archwilio’r cyfleoedd i ymgymryd ag ymchwil manwl ynglŷn â defnyddwyr, yn arbennig felly o bersbectif y claf, a gwerthusiad clinigol academaidd o’r defnydd a oedd ar fin dechrau.

Mae gan Cyflymu bedwar o bartneriaid, pob un gydag arbenigedd gwahanol, o ymchwil profiad y defnyddwyr, at werthusiad clinigol, at ymchwil mewn labordy gwlyb.  Gan ystyried gwahanol bosibiliadau’r prosiect, gwnaethom benderfynu ar astudiaeth o’r defnyddwyr fel cyfle eglur i ychwanegu gwerth at gynnyrch Concentric.

Dwedodd Dr Daf Loughran, Concentric Health CEO:

"Mae cydweithredu gydag ATiC yn ffantastig, rydym yn derbyn cefnogaeth gan Caroline ac eraill, sydd ag arbenigedd manwl mewn ymchwil y defnyddwyr mewn ffordd na fyddai fel arall yn bosibl ar gyfer busnes newydd.  Rydw i’n gyffrous gyda’r cyfleoedd cydweithredol parhaus, yn arbennig felly wrth ddechrau defnyddio’r technolegau arloesol sydd ar gael yn labordy technoleg ATiC."

Dysgu mwy am Cyflymu

Yn awr, mae Concentric yn cael ei ddefnyddio mewn nifer o sefydliadau gofal iechyd yn y DU a thramor, gan gynnwys BIP Caerdydd a’r Fro a BIP Bae Abertawe yma yng Nghymru.  Mae’r fideo hwn yn dangos sut mae’r cymhwysiad yn gweithio heddiw:

Ymunodd ATiC, un o'r pedwar partneriaid Cyflymu, a thîm Concentric i gynnal ymchwiliad manwl ynglŷn â beth mewn gwirionedd mae defnyddwyr ei angen o’r platfform.  Gwnaethom geisio gwella cynnyrch Concentric drwy ystyried nodweddion newydd a fyddai’n gwneud gwahaniaeth i gleifion a chlinigwyr. 

Dwedodd Dr Caroline Hagerman, Cymrawd Arloesi ATiC:

Gwnaethom edrych ar sut y gallem hwyluso sgyrsiau rhwng Concentric a llawfeddygon a chleifion. Pa wybodaeth, cefnogaeth neu adnoddau y gallai cleifion fod eu heisiau wrth fynd trwy'r broses drethu emosiynol hon? Gwnaethom hefyd edrych ar sut y gallai cleifion edrych i fod â rhan wirioneddol yn eu triniaeth a'u gofal.

Dechreuon ni allan trwy siarad â chleifion a chlinigwyr a chlywed straeon gan gleifion a oedd wedi cael llawdriniaeth yn ddiweddar. Byddem yn gofyn "sut brofiad oedd hi? Sut oedden nhw'n teimlo? Beth oedd ar goll a beth allai fod wedi helpu? A chyn bo hir daeth ychydig o themâu drwodd yn uchel ac yn glir,"

Delwedd o Dr Daf Loughran a Dr Caroline Hagerman yn gweithio ar y cyd i drawsnewid mewnwelediadau'r cyfweliad yn themâu a chyfarwyddiadau ar gyfer Concentric.

Beth wnaeth synny Concentric ac ATiC oedd y ffaith bod pob claf eisiau llawer mwy o gefnogaeth trwy gydol y broses, o'r diagnosis i'r adferiad. Byddent hefyd wedi hoffi cael mwy o help i amsugno a gwneud mwy o synnwyr o wybodaeth a oedd yn aml yn cael ei chyflwyno yn gyflym mewn ymgynghoriadau llafar.  Yn ogystal, roedden nhw’n dymuno bod wedi cael eu hannog i fyfyrio ar effaith y llawdriniaeth ar eu bywydau.

Esboniodd cleifion hefyd eu bod yn dymuno iddynt gael eu hannog i fyfyrio ar effaith y feddygfa ar eu bywydau.

Fel y dywedodd un claf y gwnaethom ei gyfweld:

"Nid oeddwn yn deall y risgiau, y canlyniadau a buddion y llawdriniaeth yr oeddwn yn ei chael.  Byddwn wedi hoffi derbyn coeden benderfyniadau i’m helpu i ddeall, ac efallai rhywbeth yn egluro proses y lawdriniaeth hefyd.”

Hefyd, wnaeth ATiC yn sgwrsio gyda llawfeddygon, a ddisgrifiodd y gwir heriau wrth rannu gwybodaeth gymhleth mewn ffordd y gallai cleifion ei deall a’i hamgyffred, tra’i fod ar yr un pryd yn ddigon cynhwysfawr i gyflawni’r gofynion cyfreithiol.  Roedden nhw’n dymuno y gallen nhw dreulio mwy o amser gyda chleifion, ond yn aml roedden nhw’n teimlo eu bod yn ymladd brwydr golledig i geisio cael cleifion i ymgysylltu yn wirioneddol â phenderfynia

Dwedodd un clinigydd: 

“Tybir bod dealltwriaeth draddodiadol o wneud penderfyniad [llawfeddygol] yw rhoi gwybodaeth ynglŷn â dewisiadau gweithdrefnau, gan wneud ‘penderfyniad rhesymegol’ ac yna llofnodi’r papur.  Mae hyn yn nonsens llwyr, mae’r arddull hon o wneud penderfyniadau yn gyfystyr â tharo pobl dros eu pennau gyda gwybodaeth ac yna eu cael ei lofnodi darn o bapur. Yn gyfreithiol-feddygol, mae’r broses yn dilyn y gofynion, ond mae’n drychineb ar yr ochr ddynol.”

Concentric yn ystod Coronavirus 

Gwrandewch ar glaf yn adrodd am ei phrofiad hi o ddefnyddio Concentric i roi caniatâd o bell yn ystod pandemig y Coronafeirws.

Beth sy'n digwydd nesaf?

Bydd Concentric yn trawsnewid y mewnwelediadau hyn yn nodweddion effaith uchel ar gyfer y platfform Concentric.  Yn y broses, maen't yn creu rhywbeth gwirioneddol newydd: cynnyrch sy’n cael gwared â’r rhwystrau i gleifion gael at wybodaeth ynglŷn â’u cyflwr a’u triniaeth, ac sy’n eu grymuso nhw i ymuno yn y sgwrs a chael help gan glinigwyr a’u rhwydwaith cefnogi.

Darganfyddwch bopeth am ail gam prosiect Concentric, a sut maen nhw'n ymdrechu i wella taith y claf

Mae'r prosiect hwn yn rhan o raglen Cyflymu a ariennir yn rhannol gan Gronfa Datblygu Rhanbarthol Ewrop, trwy Lywodraeth Cymru.