Mae robotiaid llawfeddygol o'r radd flaenaf bellach yn helpu i drin cleifion â chanser y colon a'r rhefr a chanser gynaecolegol yng Nghymru fel rhan o Raglen Genedlaethol newydd yn ymwneud â Llawdriniaeth â Chymorth Robot.
Cyflwynwyd y Rhaglen Genedlaethol Llawdriniaeth â Chymorth Robot gan Lywodraeth Cymru i wella canlyniadau i gleifion canser trwy gynyddu nifer y cleifion ar draws Cymru sy'n cael mynediad at lawdriniaeth lai mewnwthiol, a lleiaf ymyrrol (MAS). Mae MAS yn cynnig buddion cydnabyddedig i'r cleifion o gymharu â llawdriniaeth agored, gan gynnwys lleihau poen, creithio ac amser adferiad.
Mae robot Versius CMR Surgical yn galluogi llawfeddygon i gwblhau gweithredoedd cymhleth yn union ac yn fanwl-gywir, gyda'r llawfeddyg yn gweithredu pedair braich robotig o gonsol annibynnol ac agored.
Yn ystod yr haf, dechreuodd llawfeddygon ym Mwrdd Iechyd Prifysgol Caerdydd a'r Fro roi llawdriniaeth i gleifion y Colon a'r Rhefr gan ddefnyddio robot Versius.
Un o'r cleifion hynny oedd Timothy Simms, 78 oed, cyfreithiwr sydd wedi ymddeol o Gaerdydd.
Dywedodd Mr Simms, a dderbyniodd y weithred i dynnu polyp o'i golon sigmoid, yn Ysbyty Athrofaol Cymru: "I mi, roedd yn fwy dymunol na llawdriniaeth arferol. Esboniodd Mr Horwood yr hyn a oedd ei angen, roedd yn glir ac yn gryno ac roedd yn swnio'n fwy deniadol na llawdriniaeth gonfensiynol.
"Nid oedd gen i unrhyw bryderon o ran derbyn y llawdriniaeth gan fod popeth wedi cael ei esbonio i mi ac aeth popeth yn union fel roedd disgwyl iddo wneud.
"Fy mhryder mwyaf oedd yr amser adferiad gan na allaf fforddio golli unrhyw amser ar fy oedran i ond mae llawdriniaeth o'r fath yn cynnig adferiad cyflymach felly roedd hynny'n fonws arall.
"Dyddiau cynnar yw hi ond rwy'n hapus iawn gyda sut aeth pethau."
Carys Hughes, o Fynytho ar Ben Llŷn, oedd un o'n cleifion cyntaf i dderbyn triniaeth i dynnu'r ddau ofari gan ddefnyddio'r robot.
Dywedodd: "Roedd yn eithaf cyffrous i fod yn un o'r cleifion cyntaf i fod yn rhan o wasanaeth newydd arloesol yng Ngogledd Cymru!
"Roeddwn i'n teimlo'n gyfforddus iawn gan fod y weithred wedi cael ei hesbonio i mi'n dda iawn. Roeddwn i'n teimlo'n gyfforddus am y weithred gan fod llawer o fanteision ynghlwm wrth ddefnyddio'r robot gan nad yw'n rhy fewnwthiol ac mae hefyd yn arwain at adferiad cyflymach.
"Hoffwn ddiolch i'r tîm yn Ysbyty Gwynedd am y gofal maent wedi'i roi i mi ac rwy'n falch iawn o weld bod y dechnoleg hon bellach ar gael i gleifion yn ein hardal ni."
Dywedodd yr Athro Jared Torkington, Llawfeddyg Ymgynghorol y Colon a'r Rhefr: "Rydym ni wedi cyffroi'n lân am ddechrau rhaglen robotig unigryw wedi'i rhwydweithio yng Nghymru, sydd â'r bwriad o wella ansawdd llawdriniaeth, denu staff a'u cadw ac rydym yn gweithio gyda'r cyhoedd i dynnu sylw at bwysigrwydd gofyn am gymorth yn gynnar a'r rhaglen sgrinio bresennol yn ymwneud â chanser y coluddyn a chanserau eraill."
Yn gynharach y mis hwn, cafodd yr achosion robotig cyntaf eu cynnal ym maes Gynaecoleg ym Mwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr.
Cyn cwblhau'r achosion cyntaf, gwnaeth y tîm theatr, sy'n cynnwys llawfeddygon, nyrsys sgrwb ac Ymarferwyr yr Adran Lawdriniaeth, gymryd rhan mewn hyfforddiant helaeth i ddatblygu'r sgiliau robotig craidd sydd eu hangen i ddefnyddio'r system.
Yr Oncolegwyr Gynaecolegol Ymgynghorol Mr Richard Peevor a Miss Ros Jones oedd y llawfeddygon cyntaf i ddefnyddio'r robot.
Dywedodd Mr Peevor: "Rydym yn falch o fod y ddisgyblaeth lawfeddygol gyntaf i ddefnyddio roboteg i drin ein cleifion yng Ngogledd Cymru.
"Byddwn yn cynnig y math hwn o lawdriniaeth i ferched lle bo angen hysterectomi ar gyfer canser gynaecolegol.
"Mae llawdriniaeth robotig yn cynnig llawer o fanteision o gymharu â llawdriniaeth agored; mae'r manteision yn cynnwys colli llai o waed, arosiadau byrrach yn yr ysbyty ac adferiad cynt.
"Yma yn Ysbyty Gwynedd, ni yw'r Ganolfan Lawfeddygol ar gyfer Canser Gynaecolegol yng Ngogledd Cymru felly bydd sicrhau bod y robot ar gael i ni wir yn atgyfnerthu'r gwasanaeth sydd eisoes ar gael gennym i'n cleifion."
Carys Hughes, o Fynytho ar Ben Llŷn, oedd un o'n cleifion cyntaf i dderbyn triniaeth i dynnu'r ddau ofari gan ddefnyddio'r robot.
Dywedodd: "Roedd yn eithaf cyffrous i fod yn un o'r cleifion cyntaf i fod yn rhan o wasanaeth newydd arloesol yng Ngogledd Cymru!
"Roeddwn i'n teimlo'n gyfforddus iawn gan fod y weithred wedi cael ei hesbonio i mi'n dda iawn. Roeddwn i'n teimlo'n gyfforddus am y weithred gan fod llawer o fanteision ynghlwm wrth ddefnyddio'r robot gan nad yw'n rhy fewnwthiol ac mae hefyd yn arwain at adferiad cyflymach.
"Hoffwn ddiolch i'r tîm yn Ysbyty Gwynedd am y gofal maent wedi'i roi i mi ac rwy'n falch iawn o weld bod y dechnoleg hon bellach ar gael i gleifion yn ein hardal ni."
Tua diwedd 2022, caiff llawdriniaeth robotig ei chynnig i gleifion canser Wrolegol dethol ym Mwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Caerdydd a bydd Bwrdd Iechyd Caerdydd a'r Fro yn cyflwyno'r gwasanaeth ym maes Gynaecoleg.
Mae CMR wedi rhoi cymorth o ran rhoi'r rhaglen ar waith trwy gymorth a hyfforddiant helaeth ar y safle, a bydd yn parhau i gefnogi'r rhaglen trwy bartneriaeth ar y cyd â GIG Cymru, Llywodraeth Cymru, Hwb Gwyddorau Bywyd Cymru a Menter Canser Moondance.
Dywedodd Ana Raduc, Rheolwr Cyffredinol, DU ac Iwerddon yn CMR Surgical: "Yn CMR, rydym ni wedi cyffroi'n lân i fod yn rhan o'r strategaeth arloesol hon, ac rydym yn croesawu'r arweinyddiaeth y mae Cymru wedi'i dangos i fabwysiadu ymagwedd arloesol a fydd yn cynnig buddion gwirioneddol i'r GIG, i lawfeddygon ac yn bwysicaf oll, i gleifion ar draws Cymru, trwy fanteisio ar bŵer Versius. Gobeithiwn y bydd y rhaglen hon yn dangos rhinweddau rhaglen genedlaethol iechyd cyhoeddus RAS gan fod systemau iechyd ym mhedwar ban byd yn wynebu fwyfwy o bwysau ac ôl-groniadau cynyddol o ofal dewisol. Mae Cymru wedi arwain y ffordd, ac rydym yn annog trafodaeth bellach a rhannu arfer gorau o ran rhinweddau rhaglen genedlaethol roboteg lawfeddygol gyda chenhedloedd eraill yn y DU."
Dysgwch fwy am Raglen Llawfeddygaeth Roboteg Genedlaethol Cymru Gyfan ar ein tudalen prosiectau.
